“Tôi đã ngừng ý định giúp đỡ người khác, và tôi khuyên bạn cũng nên như thế!”. Bởi lòng tốt chỉ thật sự có giá trị khi “đặt” đúng chỗ, đúng người, đúng lúc.

Dẫu biết rằng lòng tốt luôn lớn lên nhờ sự cho đi, và chỉ khi biết cho đi, ta mới có thể nhận lại những hạnh phúc thật sự trong đời. Thế nhưng, cuộc sống vẫn sẽ nhắc nhở chúng ta rằng, ai cũng xứng đáng nhận được hạnh phúc vì chính những gì bản thân lựa chọn chứ không chỉ từ sự giúp đỡ hay những gì ta có thể làm được cho người khác…

Bạn đã bao giờ định nghĩa về một “cuộc sống lý tưởng”, nơi bạn được tự do, làm chủ những điều mình muốn và học cách giữ được chính kiến để bản thân không phải rơi vào thế bị động trong mọi hoàn cảnh.

Bạn biết đấy, mối quan hệ nào cũng là con đường hai chiều, nơi có cho và nhận, nơi cán cân của hy vọng không bao giờ lệch khỏi trọng tâm. Và mối quan hệ đó sẽ càng được đánh giá cao hơn nếu cả hai bên đều biết cách trao đi và nhận lại để đổi lấy những điều mình mong cầu.

Sẽ thật tốt khi cả hai đều hoan hỷ cho – nhận và cùng hướng về những lợi ích chung tốt đẹp, nhưng cũng thật tệ nếu một người chỉ nhân danh “cho và nhận”, làm biến tướng ý niệm tốt đẹp này để rồi vụ lợi.

Khi đó, ranh giới giữa tốt và xấu nào có thể phân định rạch ròi bởi chẳng ai mong muốn mình sẽ trở thành “kẻ thất thế” trong một mối quan hệ. Nhưng bánh xe vận mệnh trong cuộc sống này cũng có lúc “nghịch” chiều gió để tạo nên những thử thách khiến ta phải nhìn rõ và mạnh mẽ đối mặt.

Liệu rằng ở thời khắc đó, ta sẽ luôn giang tay giúp đỡ người khác và biết đặt lòng tốt đúng chỗ như thế nào để hướng tới những giá trị đẹp đẽ mà ta đã luôn khắc ghi trong tâm trí và chọn nhìn về.

Đỉnh cao của lòng tốt không nằm ở chỗ bạn đã đạt được sự vĩ đại và sự ghi nhận lớn đến mức nào, mà đó là khi bạn không còn đặt nặng dấu mốc vốn luôn biến thiên ấy nhưng vẫn cố gắng từng ngày để ứng xử đúng mực và sống một cuộc đời lý tưởng.

Khai khẩn ngờ vực, gieo trồng lạc quan

Làm thế nào để đánh giá một cách khách quan và trung thực trong những tình huống khi một người đang cần sự giúp đỡ của bạn? Cuộc sống này không hề tồn tại vạch phân chia rõ ràng giữa tốt và xấu, bởi trong cái tốt đẹp luôn ẩn chứa những mặt tối, và trong cái xấu cũng có thể hiện diện những điều tốt lành tồn tại như để chờ lòng người đủ tốt, đủ sâu để “khai hoang” và “gieo tưới”.

Đã và sẽ có những lúc bạn cần đến sự hỗ trợ của người khác để hoàn thành một dự định nào đó quan trọng và tâm huyết. Vì vậy, hãy dùng tâm thế đó để đối đãi khi nhận được một yêu cầu giúp đỡ từ ai đó thay vì cảm thấy ngờ vực rồi cảm tính đưa ra kết luận bản thân đang bị lợi dụng.

Sự mẫn cảm là tốt, nhưng đôi khi nó sẽ phản tác dụng vì khiến bạn không thể suy nghĩ thấu đáo và hiểu được tường tận gốc rễ của vấn đề.

Bạn hãy nhớ rằng, hành động tỏ lòng tốt có thể thay đổi cuộc sống của một người trong nhiều trường hợp. Có phải đôi khi bạn vẫn tình nguyện cùng sếp tăng ca dù đã hoàn thành công việc của mình?

Đơn giản là bởi vì bạn biết rằng mình nên làm điều đó và còn rất đỗi vui lòng khi trở thành một “chỗ dựa” đáng tin tưởng của sếp trong công việc. Và ngược lại, trên cương vị là một người sếp, vẫn có đôi khi bạn sẵn sàng ra tay trợ giúp các nhân viên trong những tình huống nước rút quan trọng hay hoàn cảnh nào đó vượt ngoài phạm vi quan hệ mà chẳng mong cầu nhận lại bất cứ sự cống hiến “trả ơn” nào.

Rồi từ những hỗ trợ, giúp đỡ bản năng đó, bạn đã lan tỏa đi sự tử tế trong cuộc sống và cùng nhau gầy dựng nên những mối quan hệ chân thành.

Ở đó, bạn và những người xung quanh đều muốn san sẻ và bổ khuyết cho nhau thật nhiều nhưng vẫn giữ trong mình một tâm thế thoải mái và thậm chí cảm kích vì sự có mặt kịp thời của đối phương.

Thuận theo tâm tư, nâng cao lối sống

Dĩ nhiên, người đầu tiên cần thoải mái với sự giúp đỡ nên là chính bạn. Cảm giác này rất quan trọng và vì thế nếu việc đồng ý giúp đỡ một ai đó lại khiến bạn không cảm thấy thoải mái, hãy đừng làm trái với tâm tư mà tiếp tục gồng mình thực hiện rồi đổi lại những bực dọc trong lòng.

Chúng ta có thể giúp đỡ ai đó theo ý muốn của bản thân. Tuy nhiên, nếu cảm thấy rằng điều này đang vô tình hình thành nên thói quen đòi hỏi ở đối phương, đừng ngần ngại mà hãy thẳng thắn đưa ra lời góp ý.

Bởi vì, trong bất kỳ mối quan hệ nào, sự thoải mái của chính bạn mới là thứ nên ưu tiên hàng đầu, chứ không phải lòng biết ơn hay lời ngợi khen từ những người nhận được sự giúp đỡ của bạn.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể từ chối khi biết rằng mình không thể đảm bảo hoàn thành thay vì cố gắng hứa hẹn để rồi đùn đẩy trách nhiệm nếu mọi thứ không như ý và phát sinh những vấn đề ngoài ý muốn.

Trước khi từ chối giúp đỡ một ai đó, bạn hãy tự hỏi mình rằng, điều gì khiến bạn hối tiếc nhất nếu bạn không làm việc đó? Bạn sẽ chẳng thể giúp đỡ tất cả những người khó khăn tìm đến mình, nhưng cũng đừng bao giờ từ chối những người xứng đáng nhận được sự giúp đỡ từ bạn.

Có thể thực tế là yêu cầu của đối phương đôi khi vượt quá giới hạn cho phép nơi bạn, nhưng nếu sự giúp đỡ đó là điều bạn thực sự muốn làm, đừng ngần ngại đồng ý. Mặt khác, khi bạn có thể đáp ứng mong đợi và khiến mọi người hạnh phúc, mọi người chắc chắn sẽ thích bạn.

Nhưng bạn cần phân biệt hai điều quan trọng này trước mọi sự giúp đỡ: rằng họ thích bạn vì cảm thấy bạn “hữu dụng” trong cuộc sống của họ hay vì chính tính cách hào sảng luôn sẵn sàng tương trợ của bạn.

Lúc này, sự khôn ngoan của bạn sẽ được kiểm chứng và thể hiện bằng việc sáng suốt phân biệt bản chất và ý nghĩa của sự giúp đỡ mà bạn trao đi, rằng bạn có đang giúp đỡ đúng người, đúng lúc và biết kháng cự những người chưa thực sự hiểu về bạn đã vội tìm kiếm sự giúp đỡ.

Truyền đạt tâm tưởng, trân trọng giao tình

Nếu trong những năm tháng tuổi trẻ, bạn đã luôn cố gắng làm hài lòng người khác bởi đôi khi thiếu sự kiên định với lập trường của chính mình. Thì ở độ tuổi chín muồi, bạn đã đủ trưởng thành, đủ trải nghiệm để nhận thức rõ về vai trò của bản thân và nhìn nhận được đâu là người bạn nên tiếp tục trao đi sự giúp đỡ xuất phát rõ ràng từ trái tim mình.

Bạn có từng bắt gặp những người tạm gọi là “xa mặt cách lòng” khi đã rất lâu chưa lắng nghe bạn, không thể hiện sự quan tâm hay hỏi han đến cuộc sống và cảm xúc của bạn, nhưng lại tìm đến bạn như một người thích hợp nhất vào một thời điểm nào đó thực sự quan trọng đối với họ?

Nếu ở trong tình huống đó, bạn đừng chần chờ mà hãy sát cánh cùng họ. Khi ấy, sự giúp đỡ của bạn sẽ trở thành một ân huệ lớn lao mà người nhận lấy khó có thể quên đi hay bội nghĩa.

Ngay cả trong những lúc đã vững vàng và đi trên con đường bằng phẳng, họ vẫn sẽ có thể thường trực nhớ đến sự hiện diện và tương trợ của bạn trong khoảng thời gian bạn chân thành cùng họ vượt qua khó khăn và ngột ngạt bởi những chướng ngại trong cuộc sống.

Và đó mới chính là điều mang lại cảm giác thực sự hạnh phúc khi đã thành công giúp đỡ một ai đó trong bạn, là món quà “báo đáp” đáng giá hơn tất thảy những sự nhận lại phù phiếm nào.

Sẽ chẳng có một điểm dừng hạnh phúc nào nếu bạn luôn giữ tâm thế tích cực và hy vọng trở thành một “điều ý nghĩa” trong cuộc sống của ai đó. Chúng ta không chịu trách nhiệm cho hạnh phúc của người khác nhưng nếu chúng ta có thể giúp ai đó sớm chạm tới những đích đến quan trọng của họ, đó sẽ là một sứ mệnh tốt đẹp và cao cả mà bản thân ta thực hiện được.

Đừng quên truyền đạt những kỳ vọng nơi bạn và thực hành yêu bản thân hơn bằng cách cho người khác thấy rằng bạn muốn được đối xử ra sao và họ sẽ nhận được sự đối xử thế nào từ bạn.

Riêng đối với những người luôn mong cầu sự giúp sức của bạn dù bản thân họ hoàn toàn đủ khả năng thực hiện, sự giúp đỡ của bạn sẽ không phải là trực tiếp hướng dẫn hay “cầm tay chỉ việc”, mà nằm ở chính lời từ chối khéo léo để bạn đưa ra lời khuyên giúp đối phương hạn chế đi sự thờ ơ, lười biếng và thiếu nỗ lực, thiếu trách nhiệm ở họ.

Đó cũng chính là một sự giúp đỡ đầy thiện chí, một cách bạn thể hiện lòng tốt, có thể giúp đối phương thêm hiểu và tôn trọng quan điểm sống của bạn. Hãy nhớ rằng, giúp đỡ là thứ gắn kết tốt nhất, nhưng biết thiết lập các ranh giới chính là chìa khóa quan trọng trong việc duy trì các mối quan hệ lành mạnh với những người bên cạnh mình.

“Tôi đã ngừng ý định giúp đỡ người khác, và tôi khuyên bạn cũng nên như thế!”

Mẹ tôi dạy tôi rằng: “Đừng bao giờ cố gắng đưa ra lời khuyên hay cố gắng giúp đỡ bất cứ ai khi mà họ yêu cầu.” Tôi đã luôn nghĩ rằng có lẽ mẹ tôi hơi vô tâm hoặc thuộc tuýp người lạnh lùng. Nhưng khi trưởng thành, tôi bắt đầu nhận ra rằng bà đã đúng. Mẹ tôi là một trong những người tốt bụng nhất trên đời, ít nhất là đối với tôi.

Xã hội luôn luôn nhấn mạnh về sự cần thiết trong việc giúp đỡ mọi người. Và tôi cũng luôn tâm niệm rằng bản thân sẽ làm tốt điều đó!

Ai đó nói với bạn rằng bạn nên giúp đỡ người khác vô điều kiện, kể cả khi họ không mong đợi. Tất nhiên là sự tử tế có thể thay đổi cuộc sống của một người trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, bất cứ sự việc nào cũng đều có hai mặt của nó.

Không phải mọi thứ đều xấu. Tương tự như vậy, không phải mọi thứ đều tốt. Nghĩa là việc giúp đỡ mọi người không phải là điều tồi tệ, và chẳng phải lúc nào cũng là điều tuyệt vời. Dưới đây là những lý do tại sao tôi dừng lại việc giúp đỡ tất cả mọi người, và tôi khuyên bạn cũng nên như thế:

1. Đừng giúp đỡ người không xứng đáng nhận sự trợ giúp từ bạn

“Khi bạn trưởng thành, bạn sẽ phát hiện ra rằng bạn có hai bàn tay, một là để giúp đỡ chính mình, và một là để giúp đỡ những người khác.” 

Sam Levenson

Trong quá khứ, khá nhiều lần người ta mời tôi đi uống cà phê chỉ để “tận dụng chất xám của tôi”. Nếu đó là một người giàu có, với số tiền đáng mơ ước trong các tài khoản ngân hàng, vậy mà họ vẫn muốn “tận dụng” não bộ của tôi một cách free (miễn phí) thì rõ là không thể chấp nhận được. Thậm chí, họ còn không bận tâm trả tiền cà phê cho tôi.

Họ không hiểu rằng tôi cũng có một gia đình để nuôi, có những hóa đơn cần chi trả hàng tháng, và có cả những khoản nợ đã đến kỳ thanh toán. Họ không nhận ra rằng để dành thời gian cho việc đi cà phê với họ, tôi sẽ phải bù lại khoảng thời gian đã mất đó và làm việc tới tận 2 giờ sáng.

Nếu họ không nghĩ rằng thời gian của tôi là có giá trị, thì tôi cũng sẽ không dành thời gian cho họ! Cho nên, nếu ai đó không quan tâm tới bạn, thì bạn không cần phải giúp đỡ họ. Bởi vì họ không xứng đáng nhận được sự giúp đỡ đó.

Bây giờ khi một ai đó cần sự giúp đỡ, tôi sẽ đưa ra một mức giá được cho là phù hợp với đôi bên. Điều này nghe có vẻ hơi “thực dụng”, nhưng ít ra cũng sẽ làm cho cuộc sống của tôi dễ dàng hơn và tôi hạnh phúc hơn khi biết sự giúp đỡ của mình được ghi nhận bằng một giá trị cụ thể nào đó.

Cũng chính vì vậy mà mọi người sẽ suy nghĩ nghiêm túc hơn trước khi họ quyết định yêu cầu điều gì đó từ tôi. Nếu ai đó không thể đủ khả năng để chi trả, tôi thường cung cấp cho họ những sự lựa chọn phù hợp hơn.

Mọi người sẽ luôn luôn cố gắng để khai thác bạn nếu bạn cho phép họ. Nhưng thực tế là bạn không có thời gian để giúp đỡ tất cả mọi người, vậy nên hãy chỉ giúp những người xứng đáng được giúp đỡ từ bạn mà thôi. Và tôi có hai quy tắc dành cho bạn:

Quy tắc 1: Không bao giờ cung cấp bất cứ thứ gì miễn phí.

Quy tắc 2: Không bao giờ quên quy tắc 1.

Hãy nhớ rằng, người đầu tiên bạn cần phải giúp đỡ là CHÍNH BẠN! Nếu giúp mọi người không làm cho bạn cảm thấy vui vẻ và thoải mái, thì đơn giản là bạn không cần phải làm điều đó.

Đôi khi bạn cần phải là ích kỷ và đặt mình quan trọng hơn bất cứ ai. Bỏ qua những gì xã hội đang thúc giục bạn làm đi, vì xã hội không hề chịu trách nhiệm cho cuộc sống của bạn. Bạn nghèo đói hay giàu sang, xã hội cũng mặc kệ!

2. Đừng giúp đỡ người không đánh giá cao sự trợ giúp của bạn

Nhược điểm lớn nhất của tôi là tôi luôn muốn giúp đỡ mọi người. Tôi giúp mọi người kể cả khi không biết họ có yêu cầu hay không. Nhưng bạn không bao giờ biết khi nào lòng tốt ấy có thể làm tổn thương đến bạn.

Một khách hàng cũ của tôi đang gặp trục trặc trong việc kinh doanh. Tôi cùng các chiến hữu trong team của mình đã dành một vài ngày phân tích tất cả các dữ liệu để tìm ra những vấn đề tồn tại.

Đó không phải là công việc của chúng tôi và chúng tôi cũng không hề yêu cầu họ chi trả cho điều đó. Chúng tôi chỉ làm vì chúng tôi quan tâm đến sự thành công của khách hàng. Team của tôi đã tìm thấy một số vấn đề nghiêm trọng với mô hình kinh doanh và chiến lược của vị khách hàng đó. Nhưng khi chúng tôi nêu ra các vấn đề, vị khách hàng đã nổi giận.

Chúng tôi đã làm điều đó xuất phát từ lòng tốt, và khi chúng tôi nói với khách hàng những gì họ không muốn nghe, lập tức, chúng tôi bị chỉ trích hoặc ghét bỏ. Chỉ vì chúng tôi đã cho ý kiến ​​chuyên môn của mình.

Cách dễ nhất để biến bạn bè của bạn thành kẻ thù là cung cấp cho họ những lời khuyên mà họ không muốn nghe.

Khi tôi muốn giúp đỡ một người nào đó, nghĩa là tôi thực sự mong muốn làm điều đó. Nhưng nhiều khi, mọi người không sẵn sàng chấp nhận sự giúp đỡ của tôi. Cũng dễ hiểu. Bởi tất cả mọi thứ đều cần có thời gian để thay đổi và hầu hết mọi người đều không dễ dàng đối mặt với những sự thật tiêu cực.

Vì vậy mà tôi khuyên bạn không nên cung cấp lời khuyên khi mọi người chưa sẵn sàng tiếp nhận nó. Rất có thể vào một ngày nào đó, họ sẽ trở nên cáu kỉnh và đổ lỗi ngược lại cho bạn chỉ vì công việc của họ không đạt được kết quả như mong đợi.

Đó cũng là lý do mà tôi chẳng bao giờ nhận giúp đỡ một ai nữa khi mà cảm thấy họ có vẻ không thật sự tôn trọng lòng tốt và sự nhiệt thành của tôi. Và ít ra thì như thế cũng có nghĩa là tôi sẽ có nhiều thời gian hơn cho bản thân mình.

3. Đừng giúp đỡ người khác nếu bạn không đủ khả năng

Đây là một trong những điều quan trọng nhất. Giúp đỡ một ai đó khi bạn không đủ khả năng là điều vô cùng tồi tệ. Tôi đã làm điều này rất nhiều lần, và đến ngày hôm nay tôi vẫn hối tiếc vì đã làm điều đó.

Một vài năm trước, cha mẹ tôi đi nước ngoài và yêu cầu tôi chăm sóc ngôi nhà của họ, tôi đã gặp khó khăn trong việc chăm sóc cây cảnh. Có khi tôi tưới chúng quá đẫm, nhưng cũng có khi tôi để chúng khô hạn.

Một tháng sau khi cha mẹ tôi trở lại, tất cả các cây đều đã chết. Nếu tôi không nhận lời với họ, có lẽ một người sành sỏi về chăm sóc cây cảnh sẽ được thuê để làm điều đó. Và như vậy thì đám cây cảnh của cha tôi sẽ không bị chết thê thảm. Sau lần ấy, cho tới tận bây giờ, cha tôi đã không yêu cầu tôi chăm sóc cây cảnh thêm một lần nào nữa.

Hãy nhớ, sự nhiệt tình cộng với sự ngu dốt chính là sự phá hoại!

Cung cấp sự trợ giúp khi bạn không thể làm tốt công việc sẽ là lợi bất cập hại. Bạn sẽ khiến cho mọi người bỏ lỡ cơ hội để tìm sự giúp đỡ khác tốt hơn. Và lòng tốt của bạn cũng có thể làm tổn thương người khác, trong một số trường hợp.

Một trong những cách dễ nhất để tiêu diệt một mối quan hệ là cố gắng trao đi sự giúp đỡ vượt quá khả năng của mình.

Vậy nên, đừng quá dễ dàng gật đầu trước khi nhận một yêu cầu trợ giúp nào. Hãy suy nghĩ thật kỹ! Bởi một hành động ngẫu nhiên của sự tử tế có thể thay đổi cuộc sống của một ai đó, nhưng nó cũng có thể phá hủy cuộc sống của một ai đó.

Tổng hợp